9.1 ℃
Met We Are Family brengt South African Road Trip opnieuw een voorstelling vol muziek, dans en verhalen uit de townships van Kaapstad. Het is de vijfde productie in een reeks van succesvolle tournees en markeert het tiende jaar dat de groep in Nederland optreedt. Wat begon als een project van Inge Bos (Bos Theaterproducties), is uitgegroeid tot een inspirerend artistiek samenwerkingsverband in de meer dan bekwame én betrokken handen van regisseur Albert Klein Kranenburg.
We Are Family is een theatrale muziekreis naar het hart van Zuid-Afrika. Negen zangers, drie zangeressen en twee muzikanten nemen het publiek mee in hun wereld, met authentieke liederen en korte videofragmenten waarin ze openhartig vertellen over hun leven, familie en dromen.
Zuid-Afrika: land van tegenstellingen
Regisseur Albert Klein Kranenburg noemt zichzelf “de schakel tussen de kijker en de voorstelling en wellicht verbinder tussen twee werelden”. ‘Zuid-Afrika zelf was tot het begin van South African Road Trip een blinde vlek. Mijn oom emigreerde er in 1958 naartoe, dus ik hoorde er altijd wel verhalen over, maar dacht: wie gaat er nou wonen in een land van apartheid, van oneerlijkheid. Tegelijk voelde ik ineens een menselijke verbintenis, ook al wist ik niet goed wat ik daarmee aan moest. Totdat die jongens van South African Road Trip tegen mij zeiden: ‘Jij hebt met die apartheid niks te maken.’ Dat raakte me. Het was alsof Zuid-Afrika op allerlei lagen ineens mijn wereld binnenstapte en me omarmde.’
De klik tussen regisseur en cast
In de loop der jaren heeft Albert een diepe band opgebouwd met de cast. ‘We hebben samen een lange weg afgelegd op basis van wederzijds vertrouwen,’ vertelt hij. ‘Voor hen is het een kans om te ontsnappen aan een leven in relatieve armoede. Voor mij is het inmiddels bijna een levenswerk geworden.’
Het was een moment met zanger Zola, dat hem diep raakte: ‘Zola vertelde dat hij onderweg was naar zijn zoon om hem aardappelen te brengen. Hij had 10 Rand bij zich, maar gaf het geld aan een oude vrouw die het volgens hem nodig had. Uiteindelijk bracht hij zijn zoon iets minder eten, maar hij had wel zijn hart gevolgd. Zo’n moment helpt mij om in het leven ook het juiste te doen. En veel van dat soort momenten bij elkaar vormen een weg die leidt tot het heel lang volhouden van dit project. We zijn dit samen begonnen en we groeien samen.’
Ubuntu – ik ben omdat wij zijn
Het Afrikaanse gedachtegoed van Ubuntu – een mens is mens door andere mensen – loopt als een rode draad door de voorstelling. In de mini-documentaires op videoschermen achter de muzikanten valt de zachte oprechtheid op waarmee de cast spreekt over hun leven dat zich juist afspeelt in een harde werkelijkheid. ‘Die eerlijkheid zit bij hen vlak onder de oppervlakte. Dat is misschien wel de magie van Zuid-Afrika: de kracht om elkaar met het hart te raken.’
In de Xhosa-cultuur ziet Albert iets wat wij kwijtgeraakt zijn: de tijd nemen om naar elkaar te luisteren en elkaar werkelijk te zien. ‘Zoals Mandela zei: als je een reiziger ontmoet, geef je hem eerst een bed en eten, en vraag daarna pas of hij kan betalen. Die menselijke warmte – dat echte contact – is wat deze voorstelling uitdraagt.’
Familie als anker
Het thema familie werd al aangestipt in de vorige voorstelling Roots!, maar wordt in We Are Family nog persoonlijker. Door de geschiedenis van de apartheid zijn veel Xhosa-families uit elkaar gerukt. Vaders werkten ver van huis, moeders bleven met de kinderen achter. Daarin zijn parallellen te zien met andere culturen: ‘In Suriname spreken ze over een kweekje – een kind dat opgroeit bij oma of een tante, omdat ouders niet voor hen kunnen zorgen. Veel van onze cast zijn ook “kweekjes”. Ze zijn opgevoed door familieleden, zonder vaders. En nu proberen ze juist zelf stabiele gezinnen te vormen.’
Een ode aan verbondenheid
We Are Family is een ode aan verbondenheid. Albert: ‘Door dit project heb ik een extended family gekregen. Je leeft voort in je familie, in je kinderen. Ik realiseer me dat ik maar een schakel ben in de keten van sterren en planeten en dat voelt als een geruststelling: alles gaat steeds door. Natuurlijk wil ik dat deze groep voor altijd bij elkaar blijft, ik wil dat ze allemaal een eigen huis hebben, dat ze nog gelukkiger worden dan ze nu zijn. Dat wil ik voor hen betekenen. En dat ook is precies waar de voorstelling over gaat: elkaar zien, elkaar dragen, en samen het leven betekenis geven.’
‘With family you have to be careful: it can break you in two, but it can also lift you up’
South African Road Trip – We Are Family is een productie van Bos Theaterproducties,
Regisseur: Albert Klein Kranenburg (Academie voor Kleinkunst, 1997), een creatieve alleskunner. Hij speelde in meer dan vijftig producties en bewerkte en regisseerde succesvolle kinderboeken van o.a. André Kuipers, Eric Scherder en Boer Boris.
Interview: Marjolein Westerterp, OOG VOOR AFRIKA Publications, auteur van onder meer De woorden van Jan Terlouw, en Een zomer in Italië, de biografie van Rik Felderhof
Kijk hier voor de complete speellijst.
